Μπορεί να μη σε προβληματίζει ιδιαίτερα η αγορά υπνόσακου τους καλοκαιρινούς μήνες, αλλά σου προτείνω να το ξανασκεφτείς.
Ο υπνόσακος, το sleeping bag δηλαδή, μπορεί να γίνει ο καλύτερος σου φίλος και να σε προστατέψει από το κρύο ή να γίνει ο χειρότερος εχθρός σου και να σε κάνει να σκας από τη ζέστη.
Κάποια δεδομένα που θα σε βοηθήσουν να επιλέξεις τον κατάλληλο για σένα είναι:
Για αρχή πρέπει να πάρεις το σωστό μέγεθος για σένα. Οι υπνόσακοι έχουν διάφορα μεγέθη, οπότε ανάλογα με το ύψος σου, διαλέγεις το κατάλληλο ώστε να χωράς ολόκληρος μέσα του.
Οι υπνόσακοι είναι γεμισμένοι είτε με πούπουλα είτε με συνθετικά υλικά. Αυτό, όπως μπορεί να γίνει αντιληπτό, επηρεάζει τόσο το βάρος του υπνόσακου όσο και τη μονωτική του ικανότητα.
Οι υπνόσακοι χωρίζονται σε Καλοκαιρινούς, 2 εποχών, 3 εποχών και Χειμερινούς. Ο χαρακτηρισμός αυτός δεν είναι αυστηρός και προκύπτει, κυρίως, από το θερμοκρασιακό εύρος που έχουν, δηλαδή από το ποια είναι η χαμηλότερη θερμοκρασία στην οποία παρέχουν άνεση.
Οι εταιρείες κατασκευής outdoor εξοπλισμού χρησιμοποιούν τεχνολογία αιχμής για την κατασκευή υπνόσακων, γεγονός που ωφελεί ακόμα περισσότερο τον τελικό καταναλωτή, εσένα δηλαδή.
Εποχικότητα και θερμοκρασία.
Εν γένει θα κατηγοριοποιούσαμε τους υπνόσακους σε 3 κύριες κατηγορίες. Τους καλοκαιρινούς, τριών εποχών και τους ειδικούς για πολύ κρύο. Η σωστή επιλογή κάνει τη διαφορά μεταξύ ξεκούρασης και του να μη «βράζεις» ή «παγώνεις»
Θες να κοιμάσαι και θες να κοιμάσαι καλά, αλλιώς θα ταλαιπωρηθείς και θα εκνευρίζεσαι. Το οποίο σημαίνει: Δεν θα διασκεδάζεις. Δεν το θες.
1. Καλοκαιρινοί υπνόσακοι και δύο εποχών
Για θερμοκρασίες: Από 0 και πάνω.
Ένας καλοκαιρινός υπνόσακος δεν είναι και η πιο εύκολη επιλογή. Ανάλογα με το που σκοπεύετε να κοιμηθείτε οι θερμοκρασίες αλλάζουν στη διάρκεια της νύχτας. Έτσι μπορεί να κατασκηνώσετε κάπου ζεστά, αλλά καθώς πέφτει το σκοτάδι τα πράγματα… κρυώνουν. Από την άλλη αυτό εξαρτάται και από το υψόμετρο και τις τοπικές καιρικές συνθήκες αλλά και την υγρασία. Έτσι, πρέπει να μάθετε λεπτομέρειες για το μέρος που θα κατασκηνώσετε πριν πάτε.
Αυτού του τύπου οι υπνόσακοι είναι συνήθως υπερελαφριοί. Σε περίπτωση που ζεσταθείτε μπορείτε απλά να ανοίξετε τα φερμουάρ, να τους γυρίσετε ανάποδα και να τους μετατρέψετε σε απλή… κουβέρτα. Το ελαφρύ κρύο αντιμετωπίζεται φορώντας απλά μερικά επιπλέον layers, που καλό είναι να έχετε πάντα μαζί με ένα σκούφο.
2. Υπνόσακοι τριών εποχών
Για θερμοκρασίες από: 0 έως -6
Εδώ υπάρχουν πάρα πολλές επιλογές και είναι γενικά η πιο δημοφιλής κατηγορία. Είναι κατάλληλοι για άνοιξη, φθινόπωρο, ακόμη και για αλπικά περιβάλλοντα.
3. Υπνόσακοι για κρύο καιρό
Για θερμοκρασίες από: -6 και κάτω
Επί της ουσίας ο όρος «κρύο» δεν σημαίνει πρακτικά κάτι γιατί εξαρτάται από τις αντοχές κάθε οργανισμού. Παρόλα αυτά όταν σε ένα βουνό η θερμοκρασία πέφτει κάτω από το -6 τότε θεωρείται δριμύ ψύχος.
Πώς Διαλέγουμε τον Σωστό Υπνόσακο;
Και δεν σταματάει εδώ φυσικά. Εάν σκοπεύετε να κοιμηθείτε σε θερμοκρασία αρκετά υπό του μηδενός τότε χρειάζεστε εξειδικευμένους υπνόσακους, ειδικά φτιαγμένους για τέτοιες θερμοκρασίες. Αυτό είναι απαραίτητο όταν επίσης σκοπεύετε να μείνετε σε κρύο/χιόνι για αρκετές ημέρες. Οι απλοί υπνόσακοι δεν κάνουν για «κρύο καιρό».
Τι είναι η «ΕΝ βαθμολογία» και τι πρέπει να ξέρετε
Αυτή η βαθμολόγηση εφαρμόζεται κυρίως στην Ευρώπη και σχετίζεται με συγκεκριμένη κλίμακα αξιολόγησης με βάση τη θερμοκρασία. Για να ξέρεις ποιος υπνόσακος κάνει ανά περίπτωση χρειάζεσαι κάτι τέτοιο ώστε να μπορείς να κάνεις τη σωστή αγορά.
Οι δείκτες είναι:
ΕΝ άνεση (ΕΝ Comfort)
ΕΝ κατώτατο όριο (EN lower limit)
ΕΝ ακραίο όριο (EN extreme limit)
Ο πρώτος σχετίζεται με τη θερμοκρασία όπου η μέση γυναίκα μπορεί να κοιμηθεί με άνεση. Γιατί ο δείκτης κινείται γύρω από τη γυναίκα; Γιατί οι γυναίκες έχουν πιο κρύες ζώνες στο σώμα τους και γενικότερα κρυώνουν περισσότερο από τους άνδρες.
Ο δεύτερος σχετίζεται με τη θερμοκρασία όπου ένας άνδρας αυτή τη φορά, μπορεί να κοιμηθεί 8 συνεχόμενες ώρες χωρίς να ξυπνήσει. Εντάξει, όλοι ξυπνάμε τα βράδια αλλά καταλαβαίνετε το σκεπτικό.
O τρίτος περιγράφει μόνο την ακραία θερμοκρασία κατά την οποία δεν κινδυνεύετε από υποθερμία, αλλά πάντως θα κρυώνετε και μάλλον δεν είναι αυτό που θέλετε.
Οι περισσότεροι ποιοτικοί υπνόσακοι έχουν επεξεργασμένο πολυεστερικό υλικό που είναι υποαλλεργικό και φιλικό στο δέρμα. Μόνο σε ορισμένα μοντέλα 3 εποχών χρησιμοποιείται βαμβακερό υλικό τύπου «φανέλα».
Όσον αφορά το εξωτερικό υλικό, διατίθενται και μοντέλα με υλικό ανθεκτικό στην υγρασία.
Επιπλέον υπάρχει και ο δείκτης EN Upper Limit αναφορικά με την μέγιστη θερμοκρασία που ένας άνδρας μπορεί να κοιμηθεί χωρίς υπερβολική εφίδρωση. Μπορείτε να δείτε τις σχετικές αναφορές εδώ .
Πως λοιπόν διαλέγεις τον σωστό υπνόσακο με το σωστό ΕΝ για εσένα;
Η πλήρης απάντηση σχετίζεται με την πρόταση: Εξαρτάται από το κάθε σώμα και την κατάσταση της υγείας του, την ηλικία και άλλους παράγοντες.
Βασικά, φρόντισε να μάθεις πόση αναμένεται να είναι η χαμηλότερη θερμοκρασία τη νύχτα εκεί που θα τον χρησιμοποιήσεις.
Για παράδειγμα μια ψυχρή νύχτα με αρκετή υγρασία είναι τελείως διαφορετική από μια απλή ψυχρή νύχτα.
Δεν υπάρχει απόλυτα ακριβής απάντηση στο ερώτημα αυτό. Για αυτό και η γνώση που παρέχει ένα online ή φυσικό κατάστημα προ της αγοράς είναι πολύτιμο. Καλό είναι να τους ρωτάτε παραθέτοντας όλες τις πληροφορίες για εσάς και το τι θα κάνετε. Έτσι θα σας βοηθήσουν.
Ακόμη και η ποιότητα του υποστρώματος (sleeping pad) μπορεί να επηρεάσει τον ύπνο σας, αφού μπορεί να αυξήσει/μειώσει τη θερμοκρασία ανάλογα το είδος του υποστρώματος και τις συνθήκες. Υπάρχει και εδώ ένα δείκτης που ονομάζεται R-Factor και «μεταφράζεται» στην ικανότητα του υποστρώματος να μονώνει το σώμα σας από το κρύο έδαφος.
Οπότε καλός ο υπνόσακος αλλά και το υπόστρωμα έχει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στον καλό ύπνο και κατ’ επέκταση στην ξεκούραση σας.
Μόνωση με συνθετικό υλικό ή πούπουλο;
H μόνωση με πούπουλο χρησιμοποιείται όχι μόνο στους υπνόσακους αλλά και στα mid-layers, στα ειδικά μπουφάν/jackets και σε αρκετό άλλο εξοπλισμό.
Υπάρχει μια «ανταλλαγή επιχειρημάτων εκεί έξω» για το αν είναι καλύτερη η μόνωση από συνθετικό υλικό ή από πούπουλο. Το δεύτερο είναι σαφώς καλύτερο, συν ότι είναι και ελαφρύτερο. Αν και τελευταία υπάρχουν βελτιώσεις ως προς τις συνθετικές μονώσεις όπου μιμούνται ως ένα σημείο τις ιδιότητες του πούπουλου. Όχι πλήρως φυσικά.
Το συνθετικό είναι επίσης και υδροφοβικό. Δηλαδή δεν συγκρατεί το νερό και άρα σε συνθήκες τέτοιες θα είναι πιο στεγνό. Το πούπουλο δεν είναι υδροφοβικό, αλλά συγκρατεί το νερό.
Ανάλογα διαφέρει και το κόστος αγοράς.
Ένας παράγοντας/δείκτης που είναι καλό να ξέρετε είναι ο δείκτης γεμίσματος ενός υπνόσακου (fill power), ο οποίος έχει να κάνει με την ποιότητα του πούπουλου. Σχετίζεται με την απόδοση σε θερμότητα. Η διαβάθμιση είναι από το 500 έως το 900 (όπου 900 σημαίνει υψηλή ποιότητα και ανάλογη τιμή). Χαμηλότερος δείκτης ισούται με αυξημένο βάρος.
Μια τελική απόφαση, ξέροντας τα αναφερόμενα εδώ, εξαρτάται από τις συνθήκες της τοποθεσίας όπου θα κατασκηνώσετε, και την εποχή.
Σχήμα και μήκος του υπνόσακου
Αυτό έχει να κάνει με την άνεσή σας. Εάν «στριφογυρίζετε» στον ύπνο σας τότε θέλετε έναν υπνόσακο που έχει περισσότερο χώρο στο ύψος των ώμων και των ποδιών. Αλλιώς θα νιώθετε πάρα πολύ στριμωγμένοι.
Φυσικά η άνεση έρχεται μαζί με κάτι άλλο. Περισσότερος χώρος σημαίνει περισσότερος αέρας να κυκλοφορεί εντός του υπνόσακου και αυτό μειώνει τη θερμότητα.
Υπάρχει πολύ μεγάλη ποικιλία σε μήκη και σε τρόπους που κλείνουν οι υπνόσακοι. Οι γυναίκες έχουν τη δική τους κατηγορία για να κρατιούνται πιο ζεστά συγκεκριμένα μέρη του σώματος.
Μπορώ να το συμπιέσω;
Αυτά με μόνωση από πούπουλο συμπιέζονται τόσο πολύ που μπορεί να γίνουν «λεπτά σαν τηγανίτες». Τα συνθετικά συμπιέζονται λιγότερο.
Το σχήμα του υπνόσακου, επίσης, παίζει ρόλο στο πόσο μπορεί να συμπιεστεί. Υπάρχουν όμως και ειδικοί σάκοι συμπίεσης που μπορείτε να προμηθευτείτε.
Εάν θέλετε να το αποθηκεύσετε για μακρύ διάστημα δεν πρέπει να το συμπιέσετε αλλά είτε να το κρεμάσετε σαν ρούχο ή να το έχετε ανοικτό και ξαπλωμένο κάπου χωρίς να το βλέπει ο ήλιος. Το ίδιο ισχύει και για τα υπνοστρώματα, αλλιώς σταδιακά χαλάνε οι θύλακες μόνωσης.
Ο υπνόσακος (sleeping bag) επιτρέπει σε ταξιδιώτες και κατασκηνωτές να κοιμηθούν ζεστά σε εξωτερικούς χώρους όπου η θερμοκρασία είναι χαμηλή. Είναι το φορητό μας πάπλωμα ή κουβέρτα, κατάλληλα σχεδιασμένο έτσι ώστε να αντέχει στις εξωτερικές συνθήκες της υπαίθρου. Η επιλογή του κατάλληλου υπνόσακου παίζει σημαντικό ρόλο στην άνεση και την ασφάλεια και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες.
1. Μεγέθη Υπνόσακων
Υπάρχουν 3 βασικά είδη υπνόσακων (δεν θα αναφερθούμε στους παιδικούς υπνόσακους που αποτελούν ξεχωριστή κατηγορία).
1.1 Μονοί (1 ατόμου)
Οι μονοί υπνόσακοι έχουν πλάτος που κυμαίνεται από 75 έως 90 cm. Η διάσταση αυτή είναι κατάλληλη για τους περισσότερους ανθρώπους. Είναι οι πιο συνηθισμένοι υπνόσακοι με πληθώρα μοντέλων. Αρκετοί κατασκευαστές υπνόσακων προσφέρουν πλέον τη δυνατότητα ένωσης 2 υπνόσακων μεταξύ τους σε έναν μεγαλύτερο.
1.2 Ημίδιπλοι (1 ατόμου)
Οι ημίδιπλοι υπνόσακοι έχουν πλάτος που κυμαίνεται από 90 έως 120 cm. Η διάσταση αυτή βολεύει ιδιαίτερα όσους θέλουν λίγη παραπάνω άνεση, άτομα με παραπάνω κιλά ή άτομα που χρειάζεται να κοιμηθούν ή να ξαποστάσουν λίγο χωρίς να αφαιρέσουν τον εξοπλισμό τους (κυνηγοί, στρατιωτικοί).
1.3 Διπλοί (2 ατόμων)
Οι διπλοί υπνόσακοι έχουν πλάτος που κυμαίνεται από 150 έως 180 cm και είναι σχεδιασμένοι για να χωράνε 2 άτομα. Είναι βολικοί για ενήλικες αφού δεν χρειάζεται να κουβαλάνε δύο υπνόσακους, αλλά μόνο έναν. Είναι επίσης κατάλληλοι για να κοιμηθεί ένας γονιός με το παιδί του.
2. Σχήματα Υπνόσακων
Υπάρχουν 2 βασικά σχήματα υπνόσακων.
2.1 Ορθογώνιοι
Οι ορθογώνιοι υπνόσακοι έχουν το ίδιο πλάτος σε όλο τους το μήκος. Είναι το πιο συνηθισμένο σχήμα επειδή είναι το πιο άνετο και επειδή είναι κατάλληλο για τις περισσότερες περιπτώσεις. Οι ορθογώνιοι υπνόσακοι είναι κατάλληλοι για την κατασκήνωση, για εκδρομές με το αυτοκίνητο και όπου αλλού το βάρος και ο όγκος δεν παίζουν ιδιαίτερο ρόλο. Έχουν το μεγάλο πλεονέκτημα ότι μπορεί να ανοίξουν εντελώς και να χρησιμοποιηθούν ως κουβέρτα. Οι ορθογώνιοι υπνόσακοι είναι περισσότερο προσανατολισμένοι στο να προσφέρουν άνεση: μερικοί έχουν ακόμα και ενσωματωμένα μαξιλάρια.
2.2 Μούμια
Οι υπνόσακοι σε σχήμα μούμιας είναι πιο στενοί στην περιοχή των ποδιών. Αγκαλιάζουν περισσότερο το σώμα αφήνοντας μικρότερα κενά μεταξύ του σώματος και του υπνόσακου. Επειδή τα κενά αέρος είναι μικρότερα, ο αέρας μέσα στον υπνόσακο ζεσταίνεται πιο γρήγορα και οι απώλειες θερμότητας είναι μικρότερες. Οι υπνόσακοι σε σχήμα μούμιας έχουν τον καλύτερο λόγο θερμικής απόδοσης προς βάρος.
Επιπλέον, είναι πιο ελαφρείς από τους αντίστοιχους ορθογώνιους ακριβώς επειδή έχουν λιγότερο υλικό στην περιοχή των ποδιών. Αυτό τους καθιστά καταλληλότερους για πεζοπορία, ορειβασία και γενικά σε όλες τις περιπτώσεις όπου χρειάζεται να κουβαλήσετε σε σακίδιο τον υπνόσακο σας μέχρι το σημείο διανυκτέρευσης. Είναι κατάλληλοι ακόμα και για τις πιο ακραίες θερμοκρασίες.
3. Θερμοκρασιακό Εύρος
Ο κάθε υπνόσακος είναι μελετημένος να προσφέρει άνεση και ζεστασιά σε ένα συγκεκριμένο θερμοκρασιακό εύρος. Για παράδειγμα, οι καλοκαιρινοί υπνόσακοι δε μπορούν να προσφέρουν ικανοποιητική ζεστασιά σε θερμοκρασίες κάτω του μηδενός.
Έως και πριν λίγα χρόνια ο κάθε υπνόσακος χαρακτηριζόταν μόνο από μια ελάχιστη θερμοκρασία. Αυτή ήταν η ελάχιστη θερμοκρασία περιβάλλοντος στην οποία μπορούσε να κοιμηθεί κάποιος στον συγκεκριμένο υπνόσακο. Για παράδειγμα, έλεγε κάποιος: "αυτός ο υπνόσακος είναι μέχρι -2°C", εννοώντας ότι μπορεί κάποιος να κοιμηθεί σε αυτόν όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος (του αέρα δηλαδή) είναι μέχρι -2°C, όχι χαμηλότερα.
Όμως κάθε άνθρωπος αντέχει σε διαφορετικές θερμοκρασίες. Οι γυναίκες, για παράδειγμα, χρειάζονται λίγη παραπάνω ζέστη για να κοιμηθούν άνετα. Με βάση τέτοιου είδους παρατηρήσεις δημιουργήθηκε το πρότυπο EN-13537 με σκοπό να τυποποιήσει και να εγγυηθεί την καταλληλότητα κάθε υπνόσακου σε συγκεκριμένες θερμοκρασιακές συνθήκες.
Το πρότυπο ΕΝ-13537 ορίζει 4 διαφορετικά θερμοκρασιακά όρια για τους υπνόσακους. Κατά τη διάρκεια των τεστ του προτύπου, θεωρείται ότι ο χρήστης φοράει εσώρουχα και ότι ο υπνόσακος βρίσκεται πάνω σε μονωτικό υπόστρωμα πάχους 2,5 cm. Επίσης ως άντρας ορίζεται άντρας 25 χρονών, ύψους 1,73 m και βάρους 73 kg, ενώ ως γυναίκα ορίζεται γυναίκα 25 χρονών, ύψους 1,60 m και βάρους 60 kg. Το πρότυπο θεωρεί ότι τα εν λόγω άτομα δεν έχουν προβλήματα υγείας, έχουν μια μέτρια κούραση, είναι καλά σιτισμένα - ενυδατωμένα και δεν έχουν καταναλώσει αλκοόλ ή άλλες ουσίες.
Μέγιστη θερμοκρασία άνεσης. Είναι η μέγιστη θερμοκρασία περιβάλλοντος στην οποία μπορεί να κοιμηθεί με άνεση ένας μέσος άντρας στον συγκεκριμένο υπνόσακο. Προσδιορίζεται με το φερμουάρ του υπνόσακου ανοιχτό και τα χέρια έξω από τον υπνόσακο.
Θερμοκρασία άνεσης. Είναι η χαμηλότερη θερμοκρασία περιβάλλοντος στην οποία μπορεί να κοιμηθεί με άνεση (σε στάση πλήρους χαλάρωσης) για 8 ώρες μια μέση γυναίκα στον συγκεκριμένο υπνόσακο.
Οριακή θερμοκρασία άνεσης. Είναι η χαμηλότερη θερμοκρασία περιβάλλοντος στην οποία μπορεί να κοιμηθεί με σχετική άνεση (σε εμβρυακή στάση) για 8 ώρες ένας μέσος άντρας στον συγκεκριμένο υπνόσακο.
Οριακή/Ελάχιστη θερμοκρασία. Είναι η χαμηλότερη θερμοκρασία περιβάλλοντος στην οποία μπορεί να επιβιώσει μια μέση γυναίκα στον συγκεκριμένο υπνόσακο. Στη θερμοκρασία αυτή θεωρείται ότι μια μέση γυναίκα μπορεί να κοιμηθεί για 6 ώρες, χωρίς η θερμοκρασία του σώματος να πέσει σε επικίνδυνα επίπεδα.
Επειδή μια μέση γυναίκα χρειάζεται λίγο παραπάνω ζέστη για να κοιμηθεί, η θερμοκρασία άνεσης ενός υπνόσακου είναι πάντα μεγαλύτερη από την οριακή θερμοκρασία άνεσης.
Ανάλογα με την θερμοκρασία άνεσης, υπάρχουν οι παρακάτω κατηγορίες υπνόσακων. Οι θερμοκρασίες σε κάθε κατηγορία δεν είναι αυστηρά καθορισμένες. Στην Ελλάδα ειδικά, ένας υπνόσακος 3 εποχών είναι κατάλληλος ακόμα και για τον χειμώνα (βλ. παρακάτω).
Καλοκαιρινοί: Θερμοκρασία άνεσης από 12°C και πάνω.
2 εποχών: Θερμοκρασία άνεσης από 2°C έως 12°C.
3 εποχών: Θερμοκρασία άνεσης από -12°C έως 2°C.
Χειμερινοί: Θερμοκρασία άνεσης από -12°C και κάτω.
Υπάρχουν και ειδικοί υπνόσακοι που έχουν θερμοκρασία άνεσης ακόμα και -25°C!
Στη μέτρηση της θερμοκρασίας περιβάλλοντος είναι σωστότερο να λάβουμε υπόψη τη φαινόμενη ή αισθητή θερμοκρασία (apparent temperature) και όχι τη θερμοκρασία που μετράει το θερμόμετρο. Η αισθητή θερμοκρασία παίρνει υπόψη της και την υγρασία και είναι μεγαλύτερη από την θερμοκρασία του θερμομέτρου όταν η υγρασία υπερβαίνει το 40%.
Αντίστοιχα, όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι μικρότερη από 10°C και φυσάει άνεμος δυνατότερος από 5 km/h, η θερμοκρασία που αντιλαμβάνεται το ανθρώπινο σώμα είναι μικρότερη από αυτή που δείχνει το θερμόμετρο.
Εμπειρικά, επιλέξτε έναν υπνόσακο ο οποίος έχει 5°C χαμηλότερη θερμοκρασία άνεσης από την ελάχιστη θερμοκρασία που προβλέπετε να συναντήσετε στην εκδρομή σας. Είναι σίγουρα καλύτερο να ζεσταθείτε στον υπνόσακο και να ανοίξετε το φερμουάρ παρά να κρυώσετε και να κινδυνέψετε με υποθερμία.
Το πρότυπο ΕΝ-13537 είναι φυσικό να μην μπορεί να λάβει υπόψη του δευτερεύουσες υποκειμενικές συνθήκες που μπορεί να επηρεάσουν την αίσθηση κρύου/ζέστης που νιώθει κάθε άτομο. Είναι όμως ένα πολύ καλός μπούσουλας για να πληροφορηθεί κανείς τις δυνατότητες ενός υπνόσακου. Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την αίσθηση κρύου/ζέστης είναι:
Μεταβολισμός. Ένα άτομο που κοιμάται παράγει περίπου 75-100 Watt ενέργειας. Άτομα με υψηλότερο μεταβολισμό παράγουν περισσότερη θερμότητα και επομένως ζεσταίνονται καλύτερα.
Βάρος. Τα υπέρβαρα άτομα έχουν συνήθως χαμηλότερο μεταβολισμό, επομένως νιώθουν πιο εύκολα το κρύο. Από την άλλη πλευρά όμως, το επιπλέον λίπος που διαθέτουν λειτουργεί ως αποθήκη ενέργειας (θερμίδων) αλλά και ως φυσική μόνωση απέναντι στο κρύο.
Ηλικία. Ο μεταβολισμός είναι υψηλότερος σε πιο νέα άτομα. Επομένως, τα νεότερα άτομα παράγουν περισσότερη θερμότητα και αντέχουν συνήθως καλύτερα στο κρύο.
Φύλο. Οι γυναίκες συνήθως αισθάνονται το κρύο περισσότερο από τους άντρες. Η θερμοκρασία άνεσης για μια γυναίκα είναι περίπου 5°C υψηλότερη από αυτή του άντρα.
Επίπεδο διαβίωσης. Άτομα που έχουν συνηθίσει σε υψηλές θερμοκρασίες στο σπίτι ή στο γραφείο είναι πιο εύκολο να νιώσουν κρύο όταν βρεθούν σε δύσκολες εξωτερικές θερμοκρασιακές συνθήκες. Αντίθετα, όσοι εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους όπου οι θερμοκρασίες μπορεί να είναι χαμηλές ή όσοι έχουν συνηθίσει σε χαμηλότερες θερμοκρασίες, αντιμετωπίζουν καλύτερα το κρύο.
Εμπειρία. Οι αρχάριοι κατασκηνωτές νιώθουν μεγαλύτερη ανασφάλεια στις πρώτες τους διανυκτερεύσεις μέσα σε υπνόσακο, με αποτέλεσμα να μην νιώθουν καλά σωματικά και να κρυώνουν πιο εύκολα. Αντίθετα, οι έμπειροι κατασκηνωτές γνωρίζουν καλύτερα τον εξοπλισμό τους και πώς να ανταποκριθούν καλύτερα στο κρύο.
Εργασία. Άτομα που εργάζονται σε γραφείο και κάνουν καθιστική ζωή θα κουραστούν πιο εύκολα σε μια εκδρομή. Η κούραση χαμηλώνει τον μεταβολισμό και μειώνει την παραγωγή θερμότητας με αποτέλεσμα το άτομο να αισθάνεται περισσότερο κρύο.
Ενυδάτωση. Όταν το σώμα είναι ενυδατωμένο λειτουργεί καλύτερα και αντιμετωπίζει πιο αποτελεσματικά το κρύο. Ένα ζεστό ρόφημα πριν τον ύπνο βοηθάει πολύ και είναι μια δημοφιλής πρακτική στους φίλους της ορεινής κατασκήνωσης.
Επίσης, ο τύπος του εξοπλισμού μπορεί να επηρεάσει περαιτέρω την αίσθηση κρύου/ζέστης:
Υπόστρωμα. Η ύπαρξη ενός υποστρώματος προσφέρει αυξημένη άνεση λόγω της απορρόφησης των κραδασμών και της προστασίας από τις προεξοχές του εδάφους. Ταυτόχρονα όμως λειτουργεί ως μονωτικό που κρατάει μακριά τη χαμηλή θερμοκρασία του εδάφους από το σώμα. Όσο πιο παχύ είναι το υπόστρωμα τόσο πιο μεγάλη μόνωση παρέχει αλλά και τόσο πιο βαρύ είναι. Σε περιπτώσεις όπου πρέπει να κοιμηθείτε σε χιόνι ή πάγο, το πάχος του υποστρώματος παίζει σημαντικό ρόλο.
Σκηνή. Μέσα σε μια σκηνή η θερμοκρασία του αέρα είναι έως και 5°C αυξημένη, διευκολύνοντας έτσι τις συνθήκες ύπνου όταν κάνει κρύο. Εκτός αυτού προστατεύει από τον αέρα, τη βροχή αλλά και τα ζώα και τα έντομα που κυκλοφορούν τη νύχτα, αυξάνοντας κατά πολύ τον βαθμό ασφάλειας κατά τη διανυκτέρευση.
Κουκούλα. Σχεδόν όλοι οι υπνόσακοι πλέον έχουν κουκούλα η οποία προστατεύει το κεφάλι από το κρύο. Συνήθως είναι ρυθμιζόμενη με κορδόνια σύσφιξης για να εφαρμόζει όσο το δυνατόν καλύτερα και να μειώνει τις απώλειες θερμότητας από το κεφάλι.
Εσώρουχα. Ένα μακρυμάνικο ισοθερμικό μπλουζάκι μαζί με ένα μακρύ ισοθερμικό κολάν και κάλτσες κάνουν θαυμάσια δουλειά όταν έχει κρύο. Ταυτόχρονα προστατεύουν και κρατούν καθαρό τον υπνόσακο σας από τον ιδρώτα και τις λιπαρές ουσίες που εκκρίνει το σώμα.
Σεντόνι. Το σεντόνι υπνόσακου προσθέτει ένα ακόμα στρώμα μόνωσης στον υπνόσακό σας ενώ και αυτό συμβάλλει στο να τον διατηρήσετε καθαρό. Όταν έχει πολύ κρύο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα σεντόνι fleece που αυξάνει πολύ την ζέστη μέσα στον υπνόσακο.
4. Υλικά Γέμισης
Το υλικό γέμισης είναι το μονωτικό υλικό που βρίσκεται μέσα στον υπνόσακο το οποίο έχει σκοπό να μειώσει όσο το δυνατόν περισσότερο τις απώλειες θερμότητας του σώματος προς τον περιβάλλοντα χώρο. Συνήθως χρησιμοποιούνται συνθετικά υλικά γέμισης (πολυεστέρας) ή πούπουλα (χήνας ή πάπιας).
4.1 Συνθετικά Υλικά
Το συνθετικό υλικό που χρησιμοποιείται συνήθως είναι ο πολυεστέρας σε διάφορες μορφές. Ο κάθε κατασκευαστής επεξεργάζεται λίγο διαφορετικά τον πολυεστέρα και έτσι προκύπτει μια διαφορετική ονομασία κάθε φορά. Όμως το βασικό υλικό παραμένει ο πολυεστέρας (συνήθως ίνες πολυεστέρα με κενό εσωτερικά).
4.1.1 Πλεονεκτήματα
Στεγνώνουν γρήγορα
Παρέχουν καλή μόνωση ακόμα και αν έχουν βραχεί
Είναι πιο φτηνά από τα πούπουλα
Έχουν μεγάλη αντοχή σε σκληρή χρήση και καταπονήσεις
Δεν απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή στον καθαρισμό, τη συντήρηση και τη φύλαξη
Είναι υποαλλεργικά
4.1.2 Μειονεκτήματα
Δεν συμπιέζονται τόσο πολύ όσο τα πούπουλα
Δεν έχει τόσο καλή διαπνοή όσο τα πούπουλα
Έχει μικρότερη αντοχή στο χρόνο, γιατί οι ίνες του πολυεστέρα αρχίζουν και σπάνε μετά από καιρό
Έχουν μικρότερη μονωτική απόδοση ανά βάρος σε σχέση με τα πούπουλα
4.2 Πούπουλα
Τα πούπουλα έχουν τρία εξαιρετικά χαρακτηριστικά: είναι πολύ ζεστά, είναι ελαφριά και συμπιέζονται πολύ χωρίς να χάνουν τη φόρμα τους.
Ένας δείκτης μέτρησης της ποιότητας του πούπουλου είναι ο δείκτης "Ισχύς Γέμισης" (Fill Power) που μετράει πόσο όγκο καταλαμβάνει μια συγκεκριμένη ποσότητα πούπουλων. Έτσι, ένας καλός υπνόσακος μπορεί να έχει 800 Fill Power (ή cuin) και ένας λίγο χειρότερος να έχει 600 Fill Power (cuin). Στον πρώτο υπνόσακο η ίδια ποσότητα πούπουλου (δηλαδή το ίδιο βάρος πούπουλων) καταλαμβάνει περισσότερο χώρο απ'ότι στον δεύτερο. Επομένως, ο πρώτος υπνόσακος είναι πιο ελαφρύς ανά μονάδα όγκου από τον δεύτερο.
Ένας άλλος δείκτης μέτρησης της ποιότητας της γέμισης με πούπουλα είναι το ποσοστό πούπουλου-κάλαμου. Ο κάλαμος στην ανατομία του φτερού είναι το Νο5 στην παρακάτω φωτογραφία και δεν προσφέρει κάτι ιδιαίτερο στη μόνωση του υπνόσακου. Αντίθετα, προσθέτει περιττό βάρος. Σε υπνόσακους υψηλής ποιότητας ο λόγος πούπουλου/κάλαμου είναι πάνω από 70/30 και μπορεί να φτάσει έως 95/5.
Τα πούπουλα προέρχονται συνήθως από χήνα ή πάπια. Τα πούπουλα χήνας έχουν αρχίσει και γίνονται σπάνια με αποτέλεσμα να είναι αρκετά ακριβά, χωρίς να προσφέρουν ιδιαίτερα μεγαλύτερη απόδοση από τα πούπουλα πάπιας. Οι διαφορές μεταξύ των δύο είναι πολύ μικρές:
Τα πούπουλα χήνας επιτυγχάνουν λίγο καλύτερο Fill Power απ'ότι τα πούπουλα πάπιας.
Τα πούπουλα χήνας είναι λίγο μεγαλύτερα από τα πούπουλα πάπιας με αποτέλεσμα να αντέχουν καλύτερα στο χρόνο και να έχουν λίγο μεγαλύτερη διάρκεια ζωής (25 αντί 20 χρόνια, σύμφωνα με κάποιους κατασκευαστές).
Τα πούπουλα πάπιας μπορεί να μυρίζουν αν βραχούν. Παρόλο που οι σύγχρονες τεχνικές επεξεργασίας έχουν μειώσει πολύ μια τέτοια πιθανότητα, μπορεί κάποια άτομα με ευαίσθητη μύτη να εντοπίσουν τη μυρωδιά.
4.2.1 Πλεονεκτήματα
Έχουν άριστη μονωτική απόδοση ανά βάρος σε σχέση με τα συνθετικά υλικά
Έχουν πολύ καλή διαπνοή
Δίνουν πολύ καλή δυνατότητα συμπίεσης και εξοικονόμησης χώρου
Έχουν μεγάλη αντοχή στο χρόνο
4.2.2 Μειονεκτήματα
Δεν στεγνώνουν γρήγορα
Μειώνεται πάρα πολύ η μονωτική τους απόδοση αν βραχούν
Είναι πιο ακριβά
Δεν είναι υποαλλεργικά
Έχουν μικρότερη αντοχή σε σκληρή χρήση και καταπονήσεις
Απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή στον καθαρισμό, τη συντήρηση και τη φύλαξη
5. Τρόποι Κατασκευής
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι κατασκευής υπνόσακων οι οποίοι εξαρτώνται κυρίως από το υλικό γέμισης που θα χρησιμοποιηθεί. Ο τρόπος κατασκευής ουσιαστικά αφορά τον τρόπο με τον οποίο το υλικό γέμισης θα σταθεροποιηθεί μέσα στον υπνόσακο δημιουργώντας ένα ομοιόμορφο στρώμα μόνωσης. Ο στόχος είναι το υλικό γέμισης να έχει το ίδιο πάχος παντού, να μην υπάρχουν ψυχρά σημεία στη μόνωση και να παραμένει στη θέση του ακόμα και μετά από πολλές χρήσεις και πλυσίματα.
Οι υπνόσακοι με συνθετικό υλικό συνήθως κατασκευάζονται με έναν από τους 2 παρακάτω τρόπους.
5.1 Κατασκευή σε στρώσεις (shingles)
Το συνθετικό υλικό κόβεται σε λωρίδες ή φύλλα και ράβεται στο εξωτερικό και εσωτερικό ύφασμα του υπνόσακου. Για να μην υπάρχουν ψυχρά σημεία στη μόνωση, η κάθε λωρίδα ή φύλλο αλληλοκαλύπτει ένα μέρος της επόμενης λωρίδας ή φύλλου, όπως περίπου τα κεραμίδια σε μια στέγη.
5.2 Κατασκευή ασύμμετρη (offset)
Στην κατασκευή αυτή υπάρχουν 2 στρώματα συνθετικού υλικού τα οποία ράβονται το ένα πάνω στο άλλο με τέτοιο τρόπο ώστε οι ραφές να μην αλληλοκαλύπτονται για να μην δημιουργούνται ψυχρά σημεία (cold spots). Είναι απλή αλλά πολύ αποτελεσματική μέθοδος κατασκευής.
Οι υπνόσακοι με πούπουλα συνήθως κατασκευάζονται με έναν από τους 2 παρακάτω τρόπους.
5.3 Κατασκευή σε θύλακες (box)
Τα πούπουλα βρίσκονται μέσα σε μικρούς θύλακες, οι οποίοι ράβονται μεταξύ τους έτσι ώστε να μην μετακινούνται τα πούπουλα μέσα σε αυτούς. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται ενιαίο μονωτικό στρώμα σε όλη την επιφάνεια του υπνόσακου. Όσο πιο πολλούς θύλακες έχει ο υπνόσακος τόσο λιγότερο μετακινούνται τα πούπουλα εσωτερικά, αλλά και τόσο μεγαλύτερο βάρος έχει ο υπνόσακος. Ο τρόπος αυτός κατασκευής ελαχιστοποιεί τα ψυχρά σημεία.
5.4 Κατασκευή με ραφές (sewn-through)
Τα πούπουλα στην περίπτωση αυτή δεν βρίσκονται σε μικρούς θύλακες αλλά κατευθείαν στα σημεία ραφής. Έχει το πλεονέκτημα ότι μειώνεται πολύ το βάρος του υπνόσακου, αλλά το μειονέκτημα είναι ότι εμφανίζονται ψυχρά σημεία στις ραφές και ότι σταδιακά τα πούπουλα φεύγουν μέσα από αυτές. Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται με το μπλε βέλος το ψυχρό σημείο που δημιουργείται σε αυτού του είδους την κατασκευή.
6. Χαρακτηριστικά Υπνόσακων
6.1 Κουκούλα
Η κουκούλα συγκρατεί ένα μεγάλο μέρος της θερμότητας του σώματος που αλλιώς θα χανόταν από το κεφάλι. Είναι χρήσιμη όχι μόνο στο κρύο αλλά και σε περιπτώσεις που κοιμάστε εκτός σκηνής όπου μπορεί να φυσάει πολύ και να "σηκώνεται" άμμος ή χώματα.
6.2 Κουνουπιέρα
Μερικοί καλοκαιρινοί υπνόσακοι έχουν ενσωματωμένη κουνουπιέρα στο ύψος του κεφαλιού. Είναι χρήσιμη όταν υπάρχουν πολλά κουνούπια στο χώρο, ειδικά όταν κοιμάστε εκτός σκηνής (π.χ. στην παραλία) και χρειάζεστε προστασία από έντομα και ζωύφια. Επίσης, είναι χρήσιμη κατά τη διάρκεια της μέρας, καθώς εξασφαλίζει ότι δε θα μπει κάτι μέσα στον υπνόσακο.
6.3 Εξωτερικό ύφασμα
Συνήθως το εξωτερικό ύφασμα των υπνόσακων είναι πολυεστέρας σε διάφορες μορφές. Ο πολυεστέρας Ripstop είναι η πιο συνηθισμένη εξωτερική επένδυση που προστατεύει από γρατσουνιές, καταπονήσεις και υγρασία. Μερικοί υπνόσακοι έχουν υποστεί αδιαβροχοποίηση εξωτερικά για καλύτερη αντιμετώπιση της υγρασίας.
6.4 Εσωτερικό ύφασμα
Το εσωτερικό ύφασμα μπορεί να είναι από βαμβάκι ή μαλακό πολυεστέρα, τα οποία δημιουργούν και τα δύο μια ευχάριστη αίσθηση. Το βαμβάκι έχει το αρνητικό ότι απορροφάει την υγρασία και δεν συνιστάται σε κρύες συνθήκες.
6.5 Αριστερό ή δεξί φερμουάρ
Αρκετοί κατασκευαστές υπνόσακων πλέον τοποθετούν το φερμουάρ δεξιά ή αριστερά. Το φερμουάρ θεωρείται ότι είναι αριστερά όταν είστε ξαπλωμένος ανάσκελα στον υπνόσακο και το φερμουάρ είναι στο αριστερό σας χέρι. Οι υπνόσακοι με αριστερά φερμουάρ είναι οι πιο συνηθισμένοι γιατί βολεύουν τους δεξιόχειρες. Ρωτήστε μας αν είστε αριστερόχειρας και επιθυμείτε κάποιον συγκεκριμένο υπνόσακο με δεξί φερμουάρ.
6.6 Διπλό φερμουάρ
Το διπλό φερμουάρ βολεύει όταν χρειάζεται αερισμός π.χ. στα πόδια αλλά όχι ψηλά στον κορμό. Μπορείτε να ανοίξετε το φερμουάρ από τη μέση και κάτω, αλλά ο υπνόσακος να παραμείνει κλειστός από τη μέση και πάνω. Προσφέρει καλύτερη λειτουργικότητα και ευελιξία ανάλογα με τις επιθυμίες του χρήστη.
6.7 Μόνωση κατά μήκος του φερμουάρ
Η εσωτερική μόνωση κατά μήκος του φερμουάρ περιορίζει τις απώλειες θερμότητας μέσα από το φερμουάρ και διατρέχει όλον τον υπνόσακο κατά μήκος.
6.8 Μόνωση περιμετρικά της κουκούλας
Η μόνωση αυτή είναι τοποθετημένη σε ημικυκλική διάταξη, όπως ακριβώς η κουκούλα και περιορίζει τις απώλειες θερμότητας από το κεφάλι και το λαιμό σας. Συνήθως έχει ένα κορδόνι για να μπορείτε να ρυθμίσετε ακριβώς πόσο σφιχτή θα είναι.
6.9 Εσωτερική τσέπη
Η εσωτερική τσέπη βρίσκεται συνήθως στο ύψος του στήθους και είναι χρήσιμη για να βάλετε το πορτοφόλι σας, το κινητό σας ή κάτι άλλο που δεν θέλετε να αφήσετε εκτεθειμένο καθώς κοιμάστε.
6.10 Εσωτερικός οδηγός φερμουάρ
Ο εσωτερικός οδηγός κατά μήκος του φερμουάρ διευκολύνει την κίνηση του φερμουάρ και αποτρέπει να πιαστεί το ύφασμα του υπνόσακου όταν αυτό κινείται. Είναι αρκετά συνηθισμένος σε παιδικούς υπνόσακους, γιατί κάνει πιο εύκολη την λειτουργία του φερμουάρ.
6.11 Σάκος συμπίεσης
Οι περισσότεροι σάκοι μεταφοράς υπνόσακων έχουν ιμάντες συμπίεσης που βοηθάνε να μειώσετε τον όγκο του υπνόσακου κατά τη μεταφορά του. Έτσι είναι πιο εύκολο να τον βάλετε στο σακίδιο ή στις αποσκευές σας. Μετά την μεταφορά μην αφήνετε τον υπνόσακο συμπιεσμένο: χαλαρώστε τους ιμάντες συμπίεσης του σάκου όσο πιο πολύ γίνεται.
0 Σχόλια